Sa Nhân (Fructus amomi)

Sa nhân còn gọi là Súc sa mật, Xuân sa nhân, dùng làm thuốc được ghi đầu tiên trong sách Dược tính bản thảo, là quả gần chín phơi hay sấy khô của cây Dương xuân sa hoặc cây Súc sa.Dương xuân sa chất lượng tốt hơn, mọc nhiều ở tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc. Súc sa mọc nhiều ở Việt Nam, Indonexia, Campuchia và nhiều nước Đông Nam Á. Sa nhân thuộc họ gừng, vì hạt giống hạt sỏi nên có tên là Sa Nhân.

Tác dụng dược lý:

1.Theo y học cổ truyền:

Súc sa có tác dụng: hành khí hóa thấp kiện tỳ, ôn trung chí tả an thai. Chủ trị các chứng: tỳ vị ứ trệ, thấp trở, tỳ hàn tiết tả, thai động bất an, ác trở (nôn thai nghén).

2.Kết quả nghiên cứu dược lý hiện đại:

Nước sắc Súc sa với nồng độ thấp có tác dụng hưng phấn đối với ruột cô lập chuột lang, nhưng với nồng độ cao lại có tác dụng ức chế. Tinh dầu Súc sa có tác dụng ức chế. Qua kết quả thực nghiệm thấy 3 loại Sa nhân tỉnh Phúc Kiến thường dùng là Súc sa, Xuân sa và Hoa sơn khương đều có tác dụng làm giảm tính hưng phấn co thoắt của ruột, cũng giait thích được tác dụng hành khí tiêu đầy, chống co thoắt làm giảm đau của thuốc.

Ứng dụng lâm sàng.

Trị bụng đầy đau do khí trệ, thuốc có tác dụng hành khí chỉ thống.
Trị nấc nôn do tỳ vị hư hàn ăn không tiêu.
Trị chứng thai phụ nôn nặng, động thai.
Trị chứng tả lỵ mạn tính do tùy vị hư hàn, viêm đại tràng mạng tính.
Một số kinh nghiệm dùng độc vị Sa nhan trị bệnh:

Đau nhức răng; ngâm Sa nhân.
Nấc cụt: Trác Ái Vân theo dõi 11 ca bệnh nhân cho uống Sa nhân nhai nuốt, mỗi lần 2g, ngày 3 lần, kết quả tốt, phần lớn dùng 2 lần hết.