Thuyền Thoái (Periostracum Cicadae)

Thuyền thoái tức xác xe và xác lột của con ve sầu (Cryptotympana pustulata Fabricus), thuộc họ Ve sầu đã trưởng thành. Thuyền thoái dùng làm thuốc được ghi đầu tiên trong sách Danh y biệt lục. Ve sầu có nhiều ở các vùng rừng núi, thành phố nơi có cây to. Thu hoạch xác ve về mùa hè trên cây to hoặc trên mặt đất. Có tên khác là Thuyền y, Thuyền thối, Thuyền xác.

Tác dụng dược lý

Theo Y học cổ truyền:

Thuốc có tác dụng sơ tán phong nhiệt, thấu chẩn chỉ dưỡng, minh mục thối ế, tức phong chỉ kinh. Chủ trị các chứng: ngoại cảm phong nhiệt, ôn bệnh giai đoạn đầu sốt khản giọng, chứng sởi mọc không đều ít; phong chẩn ngứa; chứng mắt đỏ phong nhiệt hoặc ế mạc che lấp đồng tử; can kinh phong nhiệt, trẻ em kinh giật khóc, chứng uốn ván.

Kết quả nghiên cứu dược lý hiện đại

Thuốc có tác dụng chống co giật, an thần và hạ nhiệt.
Tác dụng chống co giật của thuốc thì đầu chân kém thân nhưng tác dụng hạ nhiệt thì đầu chân mạnh hơn thân.

Ứng dụng lâm sàng:

Thường dùng nhiều trong nhi khoa. Nội khoa và nhãn khoa củng có dùng.

Chữa trẻ em cảm sốt viêm amidan, viêm họng, viêm thanh quản, viêm phế quản thường phối hợp với các vị thuốc thanh nhiệt giải độc.

Kinh giới tuệ 4g, Kim ngân hoa 12g, Hoàng cầm 8g, Ngưu bàng tử 8g, Cát cánh 6g, Cam thảo 3g, trị trẻ em viêm họng ho sốt.

Chữa viêm màng tiếp hợp cấp mắt sưng đau đỏ kết hợp các loại thuốc thanh can hỏa giải độc, dùng bài:

Kim ngân hoa 12g, Long đảm thảo 12g, Thảo quyết minh 12g, Liên kiều 10g, Địa hoàng tươi 12g, thuyền thối 2-4g, Cúc hoa 12g, Đăng tâm 4g, sắc uống.

Trị màng mộng ở mắt: Dùng bài:

Thuyền thối vô tỷ tán: Thiền thối 3g, Xà thối 3g, Bạch tật lê 12g, Thạch quyết minh 20g, Phòng phong 12g, Thương truật 8g, Đương qui 8g, Xuyên khung 4g, Xích thược 12g, Chích thảo 4g, sắc nước uống.

Trị bệnh uống ván: dùng bài ngủ hỗ truy phong thang: Thuyền thối 32g, Chế nam tinh 8g, Minh thiên ma 8g, Toàn yết (cả đuôi) 7 con, Cương tàm sao 7 con, sắc nước uống ngày 1 thang trong 3 ngày liền.

Bài thuốc kinh nghiệm chữa bệnh uốn ván: Xác ve sầu 40g, Nam tinh chế 8g, Thiên ma 8g, Bọ cạp 29g, Cương tàm sao 2g, các vị tán nhỏ trộn đều, mỗi lần uống 2-4g. Trẻ em mỗi tuổi uống 1g cách 2 giờ uống 1 lần.